Up Arrow
Back to top
Mā te whenua e whanake ai te whānau
Rapua Tupu.nz
Reo: English | Māori
Reo: English | Māori

Te tū hei kairīwhi whenua Māori

Ko te whakamōhio atu i tō tauatanga ki te whānau

Ka tū koe hei kairīwhi, kei te tū hoki koe hei kaitiaki o te whenua me te mātauranga i riro i a koe i tō ara ki te kairīwhitanga. He taonga tēnā mātauranga hei tuku atu ki te whānau i te wā e whai ana rātou i tō rātou ara ki te kairīwhitanga.

Me kōrero mō tō kairīwhitanga

Ka tū koe hei kaipupuri whenua mā te kairīwhitanga, ka tū koe hei kaitiaki o te whenua — he tikanga tuku iho tēnei. Ko koe tonu te kaitiaki o te whenua, ko te kaiwhakamarumaru hoki o te whenua hei taonga tuku iho ki ā tātou tamariki, mokopuna. Ko te whakatūnga o te kairīwhitanga te tīmatanga o ngā mahinga whenua, ehara i te mutunga.

He mea nui te hoatu i ngā mātauranga i riro i a koe i tō ara ki te kairīwhitanga i te taha o te whānau. Me kōrero ki a rātou mō tō kairīwhitanga — āu mahi, ngā whakaritenga me ngā āhuatanga i puta mai i a koe e whai ana i tēnei ara.

Me kōrero mō te whenua

Ka tū tātou hei kaitiaki o te whenua kia tūhono atu tātou ki ngā rā o mua, ki ērā o āpōpō hoki. Kōrero ki tō whānau e pā ana ki ngā mahi o mua, whakapuakina ō tūmanako, ō wawata hoki mō āpōpō. Whakamōhiotia atu ki a rātou:

  • ngā mahinga ki runga i te whenua ināianei
  • ō wawata mō ngā rā e heke mai ana
  • ō tūmanako e pā ana ki tō mahi hei kaiwhakamarumaru, hei kaitiaki o te whenua i roto i ngā tau.

Ko ngā mōtika me ngā haepapa a te kaipupuri whenua

Te pupuri i ngā kōrero mō te kairīwhitanga

Ka whakatūria koutou ko tō whānau hei kairīwhi mō te whenua, whāia tētahi tukanga ki te tiaki i ngā kōrero mō tō ara ki te kairīwhitanga, hei painga mō ngā rā e heke mai ana.

Ka mau i te Kōti Whenua Māori ngā kōrero mō tō kairīwhitanga mō ake tonu atu. Heoi, tērā pea ka hiahia hoki koe ki te pupuri i tētahi kape. Ka mutu ana tō ara ki te kairīwhitanga, ka mau i a koe:

  • ngā taipitopito kōrero e pā ana ki tō whakapapa, ki tō whānau me tō whenua
  • ngā kōrero ōkawa a te MLC e pā ana ki tō kairīwhitanga, pērā i ngā meneti a te kōti me ngā tuhinga a te kōti.

Mēnā ka pupuri i a koe ēnei kōrero, whakamōhio atu ki te whānau te wāhi e mau ana aua kōrero, he aha hoki ngā momo kōrero e mau ana ki reira. Ka taea hoki pea te īmēra atu ngā kape o ngā tuhinga hei pupuri mā rātou hoki.

Mēnā ka ngaro i a koe ō tuhinga

Ehara i te mea me mau i a koe ngā kōrero mō tō kairīwhitanga kia āhei tō whānau ki te tono kairīwhitanga ā ngā rā e heke mai ana. Heoi, mēnā ka ngaro i a koe ētahi kōrero, ka hiahia hoki koe ki tētahi atu kape, tonoa tētahi kape hou i te MLC.

Otirā, he mahi nui anō hoki pea tērā — me mahi ngātahi ki te MLC ki te kimi i ngā kōrero i ngaro i a koe. Me utu hoki pea i te whakahoutanga o ngā kape.

Tīkina ake ngā whakapānga a te Kōti Whenua Māori

Tukua atu

I muri mai i te whakawhiwhinga o tō whenua ki a koe — Kape matihiko [PDF 754KB]

I muri mai i te whakawhiwhinga o tō whenua ki a koe — Kia tāia ki te pepa [PDF 199KB]