Māori land blocks: how to get information

Reo: English | Māori

Rapua tō whenua

Rapua Tupu.nz

Ehara i te mea he mahi ngāwari te kimi kōrero mō tō whenua. He nui ngā wāhi e mau ana i ngā pārongo mō ngā whenua, he rerekē hoki ngā kōrero e mau ana i tēnā me tēnā wāhi.

Hei tīmatanga, kei ēnei momo wāhi ngā kōrero mō ngā whenua Māori:

tō whānau, tō hapū me tō iwi
kei ngā pūrongo o Tōku Whenua
kei ngā tari o te Kōti Whenua Māori
kei Māori Land Online
kei LINZ
kei ngā pūrongo o te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi

Ngā kōrero a tō whānau

Ko te huarahi pai hei tūhono atu ki tō whenua, ko tō whānau. Kei a rātou ngā pārongo me ngā kōrero mō:

te wāhi e tū ana tō whenua
te tipuna, nōna te whenua me ōna karangatanga ingoa rerekē
tō whakapapa
ētahi atu kaipupuri o taua whenua, ngā tāngata e mau ana i ngā kōrero mō te whenua

He mea nui ēnā kōrero mēnā kei te pīrangi koe ki te tono kairīwhitanga o te whenua.

Me kaha koe ki te toro atu ki ō whanaunga, i te mea, he rerekē ngā kōrero kei tēnā me tēnā. Hoatu hoki ēnā kōrero ki ō tamariki kia mau hoki i a rātou.

Ngā pūrongo o Tōku Whenua

Kei ngā pūrongo o Tōku Whenua, kei tēnei pae tukutuku ngā pārongo mō tētahi poraka whenua. Mā te pūrongo rā:

ka kite koe te wāhi e tū ana te whenua - ngā rohenga o te whenua ki runga te mahere
ka kite koe ngā whakaahua mai i runga o te whenua ināianei
ka mōhio koe mō ngā āhuatanga o te taiao, o te ōhanga me te huarere o te rohe kei reira te whenua
ka mōhio koe mō te whenua tonu - te one, te wai, te takoto o te whenua me ngā tipu

Kimihia tō whenua

Ngā tari o te Kōti Whenua Māori

He kōti pupuri kōrero te Kōti Whenua Māori — ka mahitahi te kōti ki ngā whānau kia mau ana i a rātou ngā ingoa tōtika mō ngā kaipupuri whenua o ia poraka whenua.

E 9 ngā tari o te Kōti Whenua Māori i Aotearoa. Kei ngā tāone e whai ake nei:

Taitokerau — Whāngārei me Tāmaki Makaurau
Waikato-Maniapoto — Kirikiriroa
Waiariki — Rotorua
Tairāwhiti — Tūranga
Takitimu — Heretaunga
Aotea — Whanganui
Te Waipounamu — Ōtautahi
Te Whanganui-a-Tara — Te Tari o te Kairēhtia Matua.

Tīkina ake ngā whakapānga mō te Kōti Whenua Māori

Ka āhei koe ki te tūhura i ngā puna kōrero tūmatanui ki ngā tari o te Kōti Whenua Māori hei toro i te Māori Land Information Systems (MLIS) ki te:

kimi i ngā rārangi kaipupuri o te whenua Māori — ka kite hoki koe i ngā kairīwhitanga tae noa mai ki ngā kaipupuri o ēnei rā
pānui i ngā meneti o ngā rongotanga, ngā tohutohu a te Kōti me ētahi atu tuhinga.

Ehara i te mea me tono hui ki te kimi i ēnei kōrero, me tae atu noa ki te tari i waenganui i te 10am me te 4pm, i te Rāhina ki te Rāmere.

Kei ngā taone iti ētahi tari āwhina, kei reira hoki te MLIS — whakapā atu ki te Kōti Whenua Māori e pātata ana ki a koe ki te kimi kōrero mō ngā wā ka tū ngā tari āwhina o tō rohe.

Ka āhei hoki koe ki te tono ki te kite i ngā tuhinga e mau ana i a rātou, pērā:

i ngā pārongo mō ngā rīhi, ngā nohoanga me ētahi atu whakamahinga
i ngā whakahau a te Kōti, pērā i ngā whakahau ā-taitara, i ngā whakahau mō te rōpū kaitiaki me ngā whakahau mō te kairīwhitanga
i ngā mahere o te whenua Māori
i ngā momo pānui e pā ana ki te taitara o te whenua Māori pērā i ngā pānui a te kahiti, i ngā kape o ngā rīhi me ngā mōkete
i ngā kōnae a ngā tono o mua

Ka taea ngā tuhinga te tirotiro ki roto i te tari nō reira anō aua tuhinga. Whakapā atu ki tō tari o te MLC ki te kimi pārongo e pā ana ki ngā kōrero e rapua ana e koe, ki te whakatū hui hoki i te taha o ngā kaimahi.

Te toro atu ki ngā kōrero a te Kōti Whenua Māori

Kei te kōti anō ētahi kōrero kāore e wātea ana ki te iwi whānui. Whakapā atu ki te Kairēhita Matua mēnā kei te hiahia koe ki te kite i aua kōrero.

Ngā kōrero a te Kōti Whenua Māori kāore e wātea ana ki te iwi whānui

Māori Land Online

Kei te pae tukutuku a te MLC, arā, ko te Māori Land Online, ngā whakarāpopototanga mo ngā kaipupuri whenua, ngā kōrero mō te poraka whenua me ngā rōpū whakahaere pērā i ngā rōpū kaitiaki me ngā kāporeihana i tēnei wā.

Ka taea:

te kimi whenua i raro i te ingoa o te kaipupuri, arā,

te ingoa whānau
te ingoa o te rōpū kaitiaki
te ingoa o te kaitiaki

te kimi poraka, arā:

ko te ingoa o te poraka
ko te ingoa o te rōpū whakahaere, arā, ko te ingoa o te rōpū kaitiaki, o te kāporeihana rānei
ko te ingoa o te kaipupuri
ko te taitara e mau ana i a LINZ